1.1 Iruñeako Erresumaren jatorria.

Goi Erdi Aroan sortu zen Iruñeako Erreinua. Erromatarren aurkako baskoien leinutik sortuko zen erreinu hau, hainbat saiakera egin zituzten inbaditzeko eta beste lurraldeen menpe geratzeko haina azkenean, Iruñeako erresuma sortu zen. Karoligniar Inperioren barnean geratu ziren baina Ximenotarren leinuak erabat aldatu zuen guztia. Azkenean, Antso III.a Nagusiak Euskal Lurraldea batu zuen Erreinua