Goizeko Izarretan

EHUko Ekopol ikerketa taldeak prozesu parte hartzailea ipini dau martxan Atxarteko harrobia birnaturalizetako. Orain 30 urte inguru eten eben jardurea bertan, protestaldi ugariren ondoren, eta gaur egun itxi eben moduan dago. Udalak berreskuratzea erabagi dau, birnaturalizetea, eta Ekopol taldekoen esku itxi dau lan hori. Ekopolek parte hartze prozesua hasi dau eta urtebete ingurukoa izango da. Garrantzitsuena, izan be, jenteak zer nahi dauen jakitea dala esan deusku Peio Lozano taldekideak. Atxarten ibili jente asko ibilten dala: eskalatzaileak, landareria ikusten doan jentea eta abar. Beraz, jenteak zer nahi dauen jakin behar dala hasteko, eta ondoren, adostutakoa egiteko lanak hasi. Saio batzuk egin ditue dagoeneko eta parte hartzeko gogo handia dagoela ikusi dabe.

Basque Energy Group-eko zuzendari nagusia dan Jose Ignacio Hormaetxe Azumendik kluster horren ingurukoak, energia arloko lanak eta erronkak azaldu deuskuz gaur. Bere esanetan, trantsizino energetikoan elektrifikazinoa izango da gakoetarikoa. Hainbeste azpiegitura elektriko diseinatu, ekoiztu eta mantendu beharko dirala azaldu deusku: energia barriztagarriak, sare elektrikoak eta kontsumo puntuak. Honegaz batera, erregai jasangarriak garatu beharko dirala esan deusku: hidrogenoa, amoniakoa, biometanoa, bioerregaiak eta abar. Basque Energy-n 214 enpresa inguru batzen dira gaur egun, 26.000 bat behargin danetara. Aurreikuspena da langile kopurua zein fakturazinoa handitzen joatea hurrengo urteetan. Langileetan gorakadea %12koa izango da eta fakturazinoan %15ekoa hurrengo bost urteetan. Nazinoarteko merkaduei dagokienez, Euskadiko enpresak, batez be, Europara begira dagoz: Alemania, Frantzia, Erresuma Batua.... eta iparraldegorago dagozanak be bai. Ameriketako Estatu Batuekin zalantzak dagoz gaur egun, muga zergak dirala-eta. Merkadu hori aztertzen dabilzala azaldu deusku Jose Ignacio Hormaetxek.  

AZET sindikatuak salatu dau Tamara izeneko emakumea umedun eta bost semealabagaz kaleratu dabela San Frantziskoko etxebizitza batetik, alternatibarik eskaini barik, eta orain ostatu baten dagoela. Gainera, Aldundiaren aginduz kaleratu dabela, eta hori larriagoa dala. AZET etxebizitza sindikatuaaren arabera, Bilbon etxebakotze asko egiten da, batzuk zuzenean eta beste batzuk zeharka. Epailearen agindu barik be egiten ei dira etxebakotzeak. Sarri askotan alternatibarik ez ei da eskaintzen, kalean be gero eta jente gehiago bizi ei da eta zerbitzuak gainezka ei dagoz. AZETetik esan dabe gero eta jente gehiagok joten dauela eurengana, eta eurak arazo indibidualak gatazka kolektibo bihurtzen ahalegintzen dirala.

Eusko Jaurlaritzako Ongizate, Gazteria eta Erronka Demografiko sailak gizarte fitxa edo fitxa soziala sustatu gura dau, administrazinoen arteko informazino trukea egiteko. Gaur egun administrazino bakotxak bere eskumena dauka eta askotan gertatzen da erabiltzaile bat administrazino bat baino gehiagotatik pasau beharra eta leku danetan bere gorabeherak errepikatzen ibili beharra. Honen aurrean, administrazinoen arteko informazino trukea egin gura da eta gauza bera arlo soziosanitarioan osasun arloagaz, esatera baterako, egoitzetarako. Datorren urterako prest euki nahiko leukie. Gizarte arloari dagokionez, Euskadi da Espainiako Estaduko Erkidegoen artean diru gehien inbertiduten dauena, gainerakoen bikotxa, 1.203 euro gitxi gorabehera. Barne Produktu Gordinaren %3,04. Gizarte zerbitzuen katalogo zabala eskaintzen da eta prestazino ugari. Horretan erakunde guztiek hartzen dabe parte, Eusko Jaurlaritzak, Aldundiek eta udalek. Diru partida nagusia edadeko pertsonen bizi kalidadea hobetzera bideratzen da, izan be, gizartea gero eta zaharragoa da eta gero eta premina gehiago dago. Jaurlaritzaren asmoa da gizarte zerbitzuak hain estankoak ez izatea eta belaunaldien arteko alkartasuna sustatzea.

Arriluzen Itsasoko Gurutze Gorriaren postuan, gaur egun, 70 boluntario dagoz eta euretatik 15, emakumezkoak dira. 1975ean sortu zan Itsasoko Gurutze Gorria eta Arriluzeko postua izan zan Bizkaiko kostaldea babesten bidea zabaldu ebana. Boluntarioen lana funtsezkoa dala esan deusku Goizeko Izarretan irratsaioan Asier Ramirezek. Hamazazpi urte daroaz Gurutze Gorrian Ramirezek. Lau urtez boluntario izan zan eta 2.008tik, teknikari lanetan dabil. Arriluzeko postuan Gurutze Gorriak daukazan boluntarioak lau taldetan dagoz banatuta eta zerbitzua, urteko egun guztietan emoten dabe. Ramirezen esanetan, lanik gogorrena, itsasoan baten bat desagertzen danean izaten da. Baina larrialdi lanetaz gain, beste batzuk be egiten dabez. Athleticeen garaipena ospatzeko egunean, esaterako, gabarreagaz batera urten eben eurek, Gurutze Gorrikoek.

ELA sindikatua kritiko agertu da hasieratik Osasun Itunerako mahaiagaz; mahai antzua izan da Mitxel Lakuntza ELAko idazkariaren esanetan. Lehendakariak eta Jaurlaritzak propagandea eta herritarrak desmobilizatzea lortu dabe. Orain urtebete Osakidetzan, mobilizazinoen bidezko presinoa handia zan, baina presino hori nabarmen jaitsi da Osasun Itunaren inguruko mahaia sortu zanetik Lakuntzaren arabera. Jaurlaritzak ez eban bilatzen mahai honegaz Osakidetzaren eredua aldatzea. Sidenor eta Israelen arteko harreman komertzialak dirala eta, mobilizazino sozial eta sindikalek lortu dabe Sidenorrek Israelera egin behar ebazan bidalketak geldiazotea ELAko idazkariaren ustez. Espainiako Gobernuak apirilean hartutako erabagiagaz bat egin dabe Sidenorren. Euskal Herrian lantegi ugari daukoz Sidenorrek; Bizkaian dauka egoitza soziala, baina Katalunian, Kantabrian, Frantzian, Alemanian, Italian eta Erresuma Batuan be badaukoz ordezkaritzak. Boikota, Desinbertsinoa eta Zigorrak Palestinaren Askatasunaren alde mugimenduaren eta sindikatuen presino handia izan dau Sidenorrek erabagi hau hartzeko orduan.  

Souvenir dendak biderkatu egin dira Bilbon, bereziki Zazpi Kaleetan, eta Udalean mota honetako dendak arautzeko konpromisoa hartu dabe. Turistifikazinoa dala eta, egoerea benetan aztertzeko momentua heldu da EH Bilduren ustez. Beste uri batzutako ereduak hartu daitekez kontuan hori egiteko, Maria del Rio EH Bilduren Bilboko zinegotziaren esanetan. Turistifikazinoaz gain, Bilboko Udalean onartu barri dan hondakin tasa barriaz egin deusku berba Del Riok. EH Bildu kritiko agertu da tasa barri horregaz. Helburua ez da kuotak beste barik aldatzea; helburua, trantsizino ekologikorako bideak emotea izan behar da. Beste alde batetik, egunokaz jakin izan da ELA sindikatuak epaitegietara eroan dauela Bilboko Udala, euskera eskakizunak murriztu dauezalako. 35 lan eskaintza publiko daukoz martxan Udalak  eta lan eskaintza horreetan %70etik %40ra murriztu dauz euskera eskakizunak. EH Bildutik esan dabe, ausartak izateko beharra dagoala. Neurriak hartzeko momentua dala.

Euskal Herrian sokatiran aritzen diran kirolarien maila oso altua dala segurutzat jo geinke eta horrela da. 2024. urtean euskal tiralariek bederatzi domina irabazi ebezan Alemanian ospatu zan Lur Ganeko Sokatirako Munduko Txapelketan. Mundu mailan daukan arrakastak beste herrialdeek euskal sokatirari merezi dauan balioa emotea eragiten dau. Astegoien honetan Goiherri Sokatira Taldeak Alemaniako Sokatira Selekzinoaren bisita jaso dau. Alemaniatik 20 gizonezko eta 5 emakumezko etorri dira, formakuntzarako erreferentetzat hartzen dabelako Erandioko taldea eta euskal sokatira, orokorrean. Irati Corrales, Goiherriko Sokatira Taldeko kirolaria geugaz egon da Goizeko Izarretan irratsaioan. "Sokatirak baditu ezaugarri asko. Badauka erasoa, badauka defentsa, dana da teknika eta herrialde bakotxak badauka bere teknika, bere estrategia eta bere ezaugarriak. Euskal Herriko sokatira taldeak, bereziki Goiherri, ezagunak dira defentsagaitik ", azaldu deusku Iratik.

Zulaibar Lanbide Ikastegiak Arratiako haranerako proiektu aitzindari bat bultzatu dau, teknologia, inklusinoa eta belaunaldien arteko lankidetza batuz. Ikasgela Multisentsorial bat izan dabe aurtengo ikasturtean, kolektibo kalteberei arreta emoteko. Helburua ez da izan bakarrik  hezkuntza barrikuntza sustatzea, Arratiako Haraneko komunidadean eragin zuzena sortu gura izan dabe; Hezkuntza premina bereziak eta desgaitasuna daben umeei lagunduta. Proiektuan ziklo ezbardinetako ikasleek parte hartu dabe. Beharrak identifikatu dabez eta jarduerak diseinatu, esperientzia multisentsoriala sustatzeko. Proiektu honen bidez, ikasleek funtsezko konpetentzia teknikoak eta zeharkakoak eskuratu dabez; besteak beste, komunikazino eraginkorra eta arazoen konponketea. Zulaibarren martxan jarritako gela multisentsorialaren gainekoak Irene Barrasak eta Iraide Senarriagak azaldu deuskuez  Goizeko Izarretan irratsaioan. Amaitu barri dan ikasturtean Igorreko eskola publikoko ume eta nerabeakaz egin dabe lan.  

Kepa Arrizabalaga panderojolearen aldeko hileta eleizkizuna gaur egingo dabe Gatikan (19:00etan). 81 urtegaz hil da oraintsu omenaldia jasoteko musikaria. Plentzian jaio zan, Isukiza auzoko Sitze baserrian. Ezkondu ostean egin eban ibilbide oparoena musikan, aitagaz hasita. Ezkondu eta gero, Urdulizko txapelketa baten parte hartu eben, ondoren Erakustazokako beste baten, eta han hirugarren egin eben. Handik aurrera, dei ugari jasoten hasi ziran eta makina bat plaza alaitu eban.

Bizkaira bakarrik heltzen diran adin txikiko atzerritarrak hartzeko baliabideak muga- mugan dagoz, sistemeak tentsionauta jarraitzen dau Amaia Antxustegi Gizarte Ekintzako foru diputaduaren esanetan. Salbuespen egoera honetan, urte bete terdi inguruan bizi ahal gara. Bizkaiak kontingentzia plan bat eskatu deutso Espainiako Gobernuari, krisi humanitario honen aurrean, arreta egokia emon ahal izateko. Hainbat gairen ingurukoak azaldu deuskuz Antxustegi foru diputaduak. EtxeTIC zentroen gainean, Basaurin zabaldu barri dala azkena. Harrera familiak dirala eta,  azken kanpainak erantzun  ona izan dauela.  Gaur egun, 253 harrera familia dagoz Bizkaian eta azken kanpainari esker, astebetean 18 dei izan ebezan harrera familia izateko. 533 adin txikiko dagoz Foru Aldundiaren menpe. Eta horreetatik 40 inguru 0 eta 6 urte artekoak dira. Bagilaren erdialdean Bizkaiko Foru Aldundiak mendekotasuna prebenitzeko eta autonomia pertsonala komunidadean sustatzeko Bizkiko Itunaren barri emon eban. Erronka, mendekotasun- egoerei erantzutea da, baina ez hori bakarrik. Holako egoerak gure bizitzetara ahalik eta beranduen heltzea be bada, eta heltzen diranean komuniddean bizitzen jarraitu ahal izatea, behintzat, hori erreztea.

2024. urteko abuztuaren 25etik Barakaldoko Lutxanan (batez be), Gurutzetan eta Arrontegin entzuten da etenbako zarata gogorra egunean zehar. Horren arrazoia Oxinorte fabrika kimikoak igorritako txistu-hots etenbakoa da. Hasiera batean, konpainiak adierazi eban industria-jarduera baten barruko intzidentzia guztiz normala zala, instalazinoak berrikusteko eta mantentzeko ohiko lanei aurre egiteko, lantegia martxan jarri ostean. Hamar hilabete beranduago, bizilagunen etsipenerako, arazoak aurrera jarraitzen dau. Auzokideen esanetan "txirritxirri gorgarri" baten moduko zarata gogorra ohikoa bihurtu da auzoan. Atzo Barakaldoko udal bilkura osoan mozino bat aurkeztu eben bizi daben egoerari behin betiko soluzino bat eskatuz. Goizeko Izarretan irratsaioan Rakel Ares, Zarata Stop plataformako kideagaz berba egiteko aukera euki dogu eta azkeneko zehaztasunak kontau deuskuz.

Iranek jasandako erasoa gauza serioa izan dala esan deusku Txente Rekondo nazinoarteko adituak. Israelek eta Ameriketako Estatu Batuek Iranen programa nuklearra aldatu eta bertako erregimena aldatu gura izan dabe. Rekondoren esanetan ez dabe ez bata ez bestea lortu, eta gainera bertako gizartea ezagututa argi dago erregimena aldatzea ez dala erreza. Iranek behar bada militarki ez dauka Ameriketako Estatu Batuetan eta Isralen gaitasuna, beste arma potente bi dituala azaldu deusku Rekondok: petrolio eta gas asko eta horrekin batera Ormuz itsasarteko ibilbidea. Beraz, gerrarik sortzekotan mendebaldeak horren ondorioak sufriduko ei ditu. Orain su-etena badago be, ez dau uste hau behin betiko izango danik. Estatu Batuek eta Israelek alkar behar dabela azaldu deusku nazinoarteko gaietako adituak, eta Iranek ikusi dauela ez dagoela hain isolatuta, harremanak ditu Txina, Errusia eta hegoaldeko beste estadu batzuekin. Gainera, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak astelehenean epaiketea daukala eta horren aurrean, eta izan leiken etorkizunaren aurrean, probokazinoetarako prest egongo ei da. NATOren goi-bilerea, Gazako Zerrendako egoerea eta Ukrainiako gerrea be aitatu ditugu Txente Rekondogaz izandako alkarrizketan.

Gaixotasun arraroen barruan, leukodistrofiak gaixotasun multzo bat dira. ELAren antzeko gaixotasun horreen ezaugarri nagusia burmuineko materia zuriaren endekapen progresiboa da, mielina-zorroaren hazkunde edo garapen inperfectuaren ondorioz, nerbioi-zuntzen inguruan isolatzaile gisa jarduten da ganz-geruzaren ondorioz. Leukodistrofia bezelako gaixotasun arraro bati ikusgarritasuna emotea, ikerketarako dirua biltzea eta gaixoen egunerokotasuna hobetzen laguntzea ezinbestekoa da gaixotasunari behar dan moduan aurre egiteko. Bagilaren 28an, leukodistrofiaren kontra uger egingo da Getxon, Arriluze Txallenge ekimena ospatuko da. Diru bilketaren %100 ELAespana.com-era bideratuko da. Mikel Bildosolak kontau deuskuz gaixotasunaren ezaugarri nagusiak eta Arriluze Txallengean antolatu daben guztia: txosna, kontzertua eta opari banaketea, besteak beste.

Berdindu lesbaiana, gay, trans, bisexual eta intersexualen arretarako Eusko Jaurlaritzaren zerbitzua da. Urteak daukaz, baina garatietarako egokitzeko barritu egin dasbe. Hiru aldaketa nagusi nabarmendu deuskuez Txema Ezkerra Aniztasun zuzendariak eta Ander Prol Berdinduko koordinatzaileak: Bilbo, Doostia eta Gasteizko bulegoak espazio seguru bihurtu dira, eta arretea eskaintzeko ez ezik LGTBIQ+ kolektiboek erabilteko egokitu ditue. Bestetik, zerbitzua herri txikietara eta landa eremura be zabalduko dabe eta asmoa da hilean hiru herritara joatea. Amaitzeko, Berdindu Eskola Berdin Formakuntza da orain, eta formazinoa ez da bakarrik ikastetxeetara bideratuko, jaso gura dauen edozein erakunde eta eragilek izango dau aukerea. Iazko urtean Berdindun 390 kontsulta jaso zituen, %56 norbanakoenak eta %44  erakundeenak. Familien kasuan emakumezkoek jo dabe gehien zerbitzura eta norbanakoen artean be bai.

Bizkaiko Cáritasen iazko txostena aztertu dogu gaur Ana Sofi Telletxeagaz. Berak esan deuskunez, 12.000 pertsona ingururi lagundu eutsien, baina izatez gehiago dira, pertsona horreek inguruan familia be badabelako.  Zera nabarmendu deusku, integrazinorako mekanismoek gaur egun huts egiten dabela, enpleguak, etxebizitzeak...Gaur egun lana eukitea ez da bizimodu duinerako bermea, lan prekarioa dagoelako eta jenteak ez dauelako irabazten duin bizi izateko beste. Horrez gain, etxebizitzea eskuratzea ezinezkoa dala. Gizarte moduan horretaz ohartu eta egoerea hobetzen eta bideratzen lagundu behar dogula esan deusku, egoera honek guzitoi eragiten deuskulako.

Lander Martinez Sumarreko diputaduak pil-pilean dagozan gaiez egin deusku berba, tartean Ameriketako Estatu Batuek Iraneri egindako erasoaz eta horrek eagindako ziurbakotasun egoereaz Abalo, Koldo, Cerdan auzia dala-eta, Madrilego gobernuan aurrerapausoak emon behar dirala esan dau, eta herritarren konfidantzea berreskuratu. Pedro Sanchez Espainiako presidenteari azalpen gehiago eskatuko deutsiela esan deusku. Gaur Madrilen Palestinari babesa erakusteko egingo daben ekimena, Eusko Legebiltzarrean arrazakeriaren kontra aurkeztutako ekimena eta asteko lan orduak 37ra murriztearen inguruko hurrengo pausoez be egin deusku berba Martinezek.

Uribarrioko auzo alkarteak turistifikazinoaren kalteak salatuko ditu agerraldi baten, gaur arratsaldan. 19.30etan alkartuko dira Paneran eta Funikularraren enparantzaraino joango dira.  Auzo alkarte horretako kide diran Uxue Zugazzak eta Markel Martinezek esan deuekunez,  alde askotatik nabaritzen ditue turistifikazinoaren kalteak auzoan. Horretariko bat etxebizitzearena da, turismoari eskainitako etxebizitza asko egoteak bertakoentzako gitxiago egotea dakarrelako, eta gainera garestiago. Pertsona askok ei ditue arazoak etxebizitzea eskuratzeko, batez be gazteek eta egoera zaurgarrian dagozanek. Ondorio kaltegarri bakarra hori ez dala azaldu deuskue, eta auzoko dendek be pairatzen dituela ondorioak. Uribarri auzo alkartekoen arabera, turismo arloan dehazkundea beharrezkoa da, turismo eredu hau ez dalako jasangarria. Inspektore gehiago eskatzen dabe, gaur egun 12 dagozalako EAE osorako, eta Uribarrin bertan dagozan 200 etxebizitza turistikoetatik erdia baino gehiago legez kanpokoak dirala azaldu dabe. Partxeak baino, neurri globalak aldarrikatu ditue.

"Gabriel Aresti ba(ga)rik" izenburupean jarduera ugari egiten dabilz Bilbon, bere heriotzearen 50. urteurrenean, lankidetzan antolatuta: Euskaltzaindiak, Gabriel Aresti Kultura Alarteak, EHUko Gabriel Aresti katedrak eta Bilboko Koral Alkarteak. Bihar eta etzi EHUko katedrak eratutako jardunaldiak egingo dira, goizez, Euskaltzaindiaren aretoan: Joseba Zulaika, Asier Amezaga, Larraitz Ariznabarreta, Amaia Elizalde, Ismael Manterola, Kirmen Uribe, Lourdes Otaegi, Alex Gurrutxaga, Idoia Gereñu eta Mikel Aierbek hartuko dabe  parte, besteak beste. Katedra horrek liburua be prestau dau eta datorren astean aurkeztuko dau, bagilaren 26an. Katedrako zuzendariak diran Beatriz Zabalondok eta Patxi Juaristik koordinau dabe, eta 35 irakasle eta ikaslek hartu dabe parte. Urriaren 15ean Gabriel Arestiren antzezlana eskainiko dabe Kandido Urangak eta Inazio Tolsak EHUren Leioako Kanpusean, Mikel Laboa plazan. Honeek dira Gabriel Aresti katedraren eskutik egingo diran jarduerak, baina aitatutako gainerako eragileek eratutaoekin batera sorta zabala antolatu dabe urtea amaitu bitartean. Patxi Juaristik azaldu deuskunez, katedran batez be, kulturaren transmisinoaz dabe ardurea eta horixe lantzen ahalegintzen dira.

Nora Abete Bilboko udaleko mogiikortasun eta jasangarritasun zinegotziak Emisino Gitxiko Eremuaren balorazino oso positiboa egin dau. Bere esanettan, kotxeak atara dira Bilbo erdialdetik eta kutsadurea murriztu da. Dana dala, helburu nagusia eta bistea 2030ean ipinita daukiela gogorararazo deusku, Europak data horretarako helburuak ipini deutsiezalako. Jentea eremuaren helburuak ulertuz doala esan deusku, eta zalantza guztiak argitzeko bulegoa eta telefono zenbakia daukiezala, bilbao.eus webguneaz gain. Abeteren esanetan eremu honen helburua ez da kotxe batzuk baztertzea eta jenteak kotxe ekologikoagoak erostea, helburua aldaketa modala eragitea eta jenteak kotxea etxean iztea da. Jenteak kotxea ez erabilteko eta garraio publikoa erabilteko autua egitea. Beste mogikortasun gai batzuk be aztertu ditugu beragaz. Bilbaobizi zerbiztzua indartuta datorrela esan deusku, eta gainera zerbitzua hobetuz joango dala, bizikleta gehiago, geraleku gehiago eta ordainketa eredu egokiagoa. TAO edo OTAri dagokionez, oraintsu Errekaldera zabaldu da auzotarren eskariz eta eskariak egon ahala beste auzo batzuetara be zabalduko dabe.